REM Uykusu Nedir? REM Uykusunda Ne Olur?

Yeterli ve kaliteli uyku rutini, sağlıklı ve uzun bir ömrün anahtarlarından biri olarak gösteriliyor. Uykunun faydalarından tam olarak yararlanmak için ise REM uykusunu almak büyük önem taşıyor. REM uykusu beynin yeni bilgileri işlemesi, hafızanın güçlenmesi, mental ve ruhsal açıdan dinlenip tazelenmek gibi etkilerinin yanında rüyaların görüldüğü “rüya merkezi” olmasıyla da önem taşıyor.

REM uykusu nedir ve REM uykusunda neler olur gibi sorularına yanıt bulacağın bu kapsamlı yazımızın sonunda bedenini ve zihnini dinlendirecek kaliteli uyku rutinine kavuşabilirsin! Hadi öyleyse, REM uykusu ne anlama gelir daha detaylı anlatalım!

Rem Uykusu Ne Demek?

REM uykusu, “paradoksal uyku” ya da “uykunun rüya evresi” olarak da bilinen, kendisini hızlı göz hareketleriyle karakterize eden bir uyku evresi olarak açıklanıyor. REM, İngilizce rapid eye movement (hızlı göz hareketleri) tanımının kısaltmasına karşılık geliyor.

REM uykusu, rutin uyku döngüsünün dördüncü evresi olarak tanımlanıyor ve başlangıcı uykuya geçildikten 90 dakika sonraya denk geliyor. İsmini aldığı fiziksel tepkimeyle, yani gözlerin hızlıca hareket ettirilmesiyle karakterize edilen REM evresi, rüyaların da yoğun biçimde görüldüğü uyku bölümünü oluşturuyor.

Uykunun Evreleri Nelerdir?

Rutin uyku döngüsü, temel olarak Non-REM ve REM adı verilen iki bölümden ve bu bölümlerin kendi içlerinde yaşanan döngüsel evrelerinden oluşuyor. Non-REM ve REM uykuları uykunun yoğunluk derecesi, kalitesi ve faydaları açısından farklı özellikler gösteriyor.

Non-Rem Uykusu Nedir? Evreleri Nelerdir? 

Non-REM uykusu, uyku başlangıcında yer alan, vücudun dinlenmesi ve beyin fonksiyonlarının rahatlaması için önem arz eden uyku bölümüne deniyor. Non-REM uykusu üç evreden meydana geliyor:

• 1. Evre: Uykuya geçildiğinde başlayan Non-REM bölümünün ilk evresi “hafif uyku” olarak tanımlanıyor. Genellikle 5-10 dakika aralığında süren bu uykuda kişinin uyanması son derece kolay oluyor. Bu evre toplam uyku süresinin yüzde 5’ine tekabül ediyor.
• 2. Evre: Bu evre “daha derin uyku” adıyla tanımlanıyor. Başlangıç olarak 20-25 dakika süren bu evrenin süresi her bir döngüde artıyor. Toplam uyku süresinin yüzde 45’ine karşılık gelen ikinci evre, hafızanın güçlenmesi konusunda önem taşıyor. Bu evre toplam uyku süresinin yüzde 50’sini kapsıyor. 
• 3. Evre: “En derin non-REM” uykusu adını taşıyan üçüncü evrenin bir diğer adı da “yavaş dalga uykusu”. Araştırmalar bu evrenin en dinlendirici ve derin uyku evresi olduğunu söylüyor. Bu aşamada kişi derin uykuda olduğu için uyanmak son derece zor olabiliyor ancak yaşlandıkça üçüncü evrenin azaldığı gözlemleniyor. 

Rem Uykusunda Ne Olur? REM Uykusu Özellikleri Neler?

REM uykusu, Non-Rem uykusuyla uykunun iki ana bölümünü oluşturuyor. Rüya görme evresi olarak da bilinen REM uykusunda beyin, uyanık olunan zamandaki kadar aktif halde oluyor. Bu nedenle REM uykusu dinlendirici bir uyku aşaması olarak kabul edilmiyor. REM uykusunda beyin ne kadar aktifse iskelet sistemi ve kaslar da bir o kadar hareketsizleşiyor, sadece gözler ve nefes alıp vermeyi düzenleyen diyafram kasları devreye giriyor. Zaten REM’in en karakteristik özelliği de gözlerin hızlıca hareket etmesinden geliyor.

REM uykusu uykuya geçildikten 90 dakika sonra başlıyor. İlk döngü ortalama 10-15 dakika sürüyor, her bir döngüde REM süresi de uzuyor. Tüm uyku boyunca REM süresinin 1 saati bulduğu bölümler yaşanabiliyor. REM uykusunda meydana gelen diğer aktiviteler şöyle açıklanıyor:

• Solunum hızı düzensizleşiyor, genellikle yavaşlıyor.
• Kan basıncı ve nabız atımında değişiklikler (artışlar) gözlemleniyor.
• Vücut ısısı düşmeye başlıyor.
• İskelet ve kas sistemi gevşeyerek neredeyse felçli gibi hareketsiz kalıyor.
• R.E.M uykusu sırasında yüz ve diğer uzuvlarda seğirmeler, diş gıcırdatması gibi istem dışı aktiviteler gözlemlenebiliyor.
• REM uykusu, uyku sırasındaki en aktif beyin fonksiyonlarının izlendiği bölüm olma özelliği taşıyor.
• REM uykusunda aktif olan beyin yeni bilgileri ve motor becerileri işlemeye başlıyor. Bu nedenle REM uykusunun hafızanın güçlenmesi ve beynin gelişimi üzerinde önemli etkilerinin bulunduğu paylaşılıyor.

REM Uykusu ve NON-REM Uykusu Farkları Neler?

Uykunun iki temel aşamasını oluşturan Non-REM uykusu ve REM uykusu bir döngü halinde uyku süresi boyunca birbirini takip ediyor. Non-REM uykusu ve REM uykusunu birbirinden ayıran farklılıklarda öne çıkan maddeler şöyle:

• Rüyalar ve beyin aktiviteleri: REM uykusu rüyaların görüldüğü, beynin aktif olduğu uyku halini oluştururken Non-REM uykusunda çok nadiren rüya görülüyor ve bu rüyalar pek hatırlanmıyor. Non-REM’deyken beyin fonksiyonları da dinlenme moduna geçiyor. 
• Kas ve iskelet sistemi: REM uykusunda göz ve diyafram kasları haricinde diğer kaslar ve iskelet sistemi hareket etmezken, Non-REM uykusunda kas sistemlerinde hareketlilik devam ediyor.
• Göz hareketleri: REM, adından da anlaşılacağı üzere hızlı göz hareketlerinin gözlemlendiği bölümü oluşturuyor. Non-REM uykusunda ise göz kapaklarında böyle bir hareketlilik gözlenmiyor. 
• Uyku derinliği: REM uyku daha derin uyku olarak bilinirken, Non-REM uyku döneminde hafif ya da orta derinlikte uyku hali saptanıyor. 
• Uyku hastalıkları: Non-REM döneminde uyurgezerlik görülebilirken REM dönemindeyse konuşma, bağırma, çevreye zarar verecek hareketler yapma gibi davranışlar gözlemlenebiliyor.

Rem Uykusu Neden Önemli?

• Uykunun iki önemli aşamasından biri olan REM uykusu vücudun dinlenmesi, yenilenmesi ve gelişmesi için önemli bir gereksinim olarak görülüyor.
• Çeşitli bilimsel kaynaklarda paylaşıldığı üzere REM uykusu faydaları arasında beyin fonksiyonlarının kendisini yenilemesi, hafızanın tazelenip güçlenmesi, fiziksel olarak dinlenip tazelenmek gibi önemli etkiler bulunuyor. 
• REM, daha derin ve kaliteli uykuya geçilen dönemi ifade ediyor. Bilimsel makalelerden alınan bilgilere göre derin uyku beyin hücrelerinin yenilenmesi, yeni bilgilerin prosesten geçirilip benimsenmesi, vücudun dinlenmesi ve psikolojinin rahatlaması gibi önemli faydalar içeriyor.
• Kaliteli REM uykusu sağlam bir psikolojiye ve mental sağlığa, güçlü bir hafızaya ve iyi işleyen bir beyin fonksiyonlarına kavuşulmasına yardımcı oluyor. REM uykusu bozukluğu, eksikliği, REM’e geçememek gibi sorunlar, tedavi edilmezse fiziksel, mental ve ruhsal rahatsızlıklar doğurabiliyor. 

REM Uykusu Davranış Bozukluğu Nedir?

REM uykusu davranış bozukluğu, uyku esnasında kişinin konuşma, bağırma ve uzuvlarını hareket ettirme gibi istem dışı eylemlerde bulunmasını ifade ediyor. Bu durumdayken kişiler rahatsız edici rüyalar görebiliyor, mimikleri ve hareketleriyle bu rüyaları performe edebiliyor. REM uykusu davranış bozuklukları büyük çoğunlukla fiziksel zarara sebebiyet vermiyor ve uyku sahipleri uyandıklarında bu davranışlarını genellikle hatırlamıyor.

REM Uykusu Davranış Bozukluğu Nedenleri Nelerdir?

• REM uykusu davranış bozuklukları kişinin uyku kalitesini olumsuz etkileyerek kronik yorgunluk, unutkanlık ve sinirlilik gibi sorunlara yol açabiliyor.
• Tetikleyici sebepleri tam olarak bilinemese de alkol ve antidepresan kullanmak, pestisit gibi kimyasallara maruz kalmak, aşırı stres ya da kronik hastalıkların bu soruna neden olabileceği ifade ediliyor.
• REM uykusu davranış bozukluğu tanısı uyku merkezlerinde uyku testi (polisomnografi) ile konuluyor. Arkasında nörolojik bir rahatsızlık olup olmadığı tetkik edilerek uygun tedaviye başlanıyor. 

REM Uykusunu Etkileyen Faktörler Neler?

REM uykusunun kalitesi insanın bedensel, zihinsel ve ruhsal sağlığı üzerinde önemli etkiler yaratıyor. REM uykusunu artıran tüm öneriler aynı zamanda “Uykumuzun gelmesi için ne yapmalıyız?” sorusuna da yanıt oluyor. Dolayısıyla kalitesi yüksek, verimli bir uyku rutinine kavuşmak için REM uykusunu etkileyen faktörler hakkında bilgi sahibi olmakta fayda var. Bu faktörler yaş, günlük rutinler, sağlık durumu, beslenme alışkanlıkları, egzersiz yapma sıklığı ve çevresel faktörler gibi başlıkları içeriyor. REM uykusu üzerinde etkileri olan belli başlı faktörler şöyle sıralanabiliyor: 

• Stres, psikolojik sorunlar ve kaygı bozuklukları nedeniyle REM uykusuna geçmek zorlaşabiliyor.
• Fazla sıcak ya da soğuk, yeterince temiz hava bulunmayan boğucu ortamlar genel olarak uykuya geçişi zorlaştırırken REM uyku kalitesini de düşürüyor. 
• Kullanılan ilaçların yan etkileri derin ve kesintisiz uykuya engel olabiliyor ve REM uykuyu olumsuz etkileyebiliyor. 
• Sindirim problemleri yaşamak, aç ya da fazla tok olmak da REM uyku üzerinde olumsuz etkiler yaratabiliyor.
• Uykudan hemen önce fazla kafein tüketmek uykuya geçmeyi olduğu kadar REM uyku dönemine geçmeyi de zorlaştırıyor. 
• Düzensiz çalışma saatleri, bebek bakımı, jetlag yaşamak gibi faktörler de uyku düzenini bozduğu gibi REM uykusu üzerinde de olumsuz sonuçlar yaratabiliyor.

REM Uykusu Nasıl Artar? 

Günlük rutinlerden sağlık sorunlarına her faktör, REM kalitesini etkileme potansiyeli taşıyor. Bu durumda uzmanlar tarafından sağlıklı ve uzun bir ömür için vücudun tamamen dinlenip yenilenmesini sağlayan REM uykusunu artırmaya odaklanmak önerilebiliyor. REM uykusu nasıl artar sorusuna şu önerilerle yanıt vermek mümkün:

• Her gün aynı saatte uyumak ve günlük uyku süresini 7-8 saatten aza düşürmemek gibi kaliteli bir uyku rutini benimsemek, REM uyku süresi ve kalitesi üzerinde olumlu etkiler yaratabiliyor.
• Uykudan önce cep telefonu ve tablet gibi elektronik aletlerle vakit geçirmemek, elektronik cihazları yatak odasının dışında tutmak hem iyi bir uyku rutinine hem de yeterli REM uykusuna ulaşmaya yardımcı oluyor.
• Hareketsiz bir yaşamdan uzak durmak ve düzenli egzersiz yapmak uyku kalitesi ve REM uykusu üzerinde iyi sonuçlar ortaya çıkarabiliyor.
• Uyumadan önce yemek yemekten kaçınmak, fazla tok ya da aç olarak uyumamak REM uykuya geçişi kolaylaştırıyor.
• Solunum yolları rahatsızlıkları mevcutsa ya da uyku apsesi ve uyurgezerlik gibi uyku hastalıkları varsa tedavi olmak REM uyku kalitesini artırıyor. 
• İyi havalandırılmış, uygun sıcaklıkta bir odada, nefes alan rahat giysilerle ergonomik bir yatakta uyumak REM uyku evresi süresini ve kalitesini olumlu etkileyebiliyor.

REM Uykusu ile İlgili Sık Sorulan Sorular

REM uykusuna dair merak ettiğin diğer detayları aşağıda bulabilirsin!

Rem Uykusunda Rüya Görülür mü?

Evet, REM uykusu rüyanın görüldüğü uyku bölümünü ifade ediyor. Uykudaki kişinin göz hareketlerinin hızlanması, onun rüya gördüğüne işaret ediyor. Zaten REM uykusu beynin uyku halindeki en aktif olduğu evreyi oluşturuyor. Az da olsa Non-REM döneminde de rüya görülebiliyor ancak bu rüyalar REM uykusunda görülenler kadar canlı olmuyor ve genellikle uyanıldığında hatırlanmıyor. 

Rem Uykusu Kaç Saat Olmalı?

Sağlıklı bir REM uykusunun toplam uyku süresinin yüzde 25’ini oluşturması bekleniyor. Bebeklerde ve çocuklarda REM süresi artarken yaşlandıkça REM uykusu azalıyor. Günde 8 saat uyuyan bir yetişkinin REM uykusu, normal şartlar altında 2 saate denk geliyor. Belli bir döngüyü takip eden uykunun evrelerinde gece boyunca 4-5 defa REM uykusunun olması gerekiyor. REM süresi ilk döngüde 10 dakika civarında sürerken, her döngüde süresi uzuyor ve ve bir döngüde 1 saati bulan bir REM süresi mümkün olabiliyor. 

Editörün Önerisi: REM uyku kalitesini artırmak cildi içeriden besleyerek daha pürüzsüz ve ışıl ışıl bir cilt görünümüne kavuşmaya da katkı sağlayabiliyor. Peki, cildine iyi gelecek bir öneri daha ister misin? Cilt bakım rutinine ekleyebileceğin L'Oréal Paris Revitalift Lazer Gece Serumu yüzde 0,2 saf retinol içeriğiyle cilde gece boyunca yenileyici bir etki sunuyor. Kérastase Nutritive 8h Magic Night Yoğun Besleyici Gece Serumu ise kuru saçları gece boyunca nemlendirerek daha yumuşak ve bakımlı saçlara kavuşmaya destek oluyor. Uykunun gücünü desteklemek için bu önerilerimize de şans vermeni tavsiye ediyoruz! 😴

REM uykusu nasıl olur ve REM uykusunu artırmak için ne yapmalı gibi soruların cevaplarını artık biliyorsun. Yaşamına çok yönlü katkıda bulunmamız için diğer içeriklerimize göz atmayı da ihmal etme! :)